Diplomatlara saldırı son damla oldu: AB/Batı İsrail’e karşı sertleşiyor

İsrail’in Gazze’de sürdürdüğü soykırım karşısında artık Avrupa Birliği’nin (AB) de sabrı taştı nihayet. İspanya, Fransa, Belçika üzere kıymetli üye ülkeler Birlik ile İsrail ortasındaki bilhassa ticari ilgileri düzenleyen çerçevenin gözden geçirilmesi konusunda adım attılar sonunda. İsrail’in sözkonusu çerçevenin gerektirdiği insan hakları standardını karşılayıp karşılamadığını kıymetlendirecek AB. Kıymetlendirme sonunda yaptırımlaeın hayata geçirilmesi mümkünlüğü yüksek.

Öte yandan İngiltere de İsrail’le hür ticaret muahedesine yönelik müzakereyi askıya alarak, yaptırım kararlarını açıkladı. Londra, İsrail büyükelçisini de Dışişleri Bakanlığı’na çağırdı. Bu adımların atılması için gereğince münasebet var esasen. Bunlara bir de dün Batı Şeria’da ortalarında bir Türk diplomatın da bulunduğu batılı diplomatlara İsrail tarafından ateş açılmasını da ekleyin, AB’nin sert tavır almasını anlamak kolaylaşır. Avrupa Parlamentosu’nun İrlandalı üyesi Barry Andrews “Diplomatlarımıza bu türlü davranıyorlarsa, Filistinlilere nasıl davrandıklarını siz düşünün” dedi olaydan sonra.

Tabii AB’de tüm üye ülkeler gibisi tavrı almış değiller. Bunlardan biri olan Almanya, insani durumdan kaygı dıuyduğunu söylemekle bir arada İsrail ile paydaşlık muahedesinin sürmesinden yana. Bu nedenle Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, İngiltere Başbakanı Keir Starmer, Kanada Başbakanı Mark Carney’in atakları durdurmaması, insani yardımı engellemesi halinde İsrail’e yaptırım uygulayacaklarını içeren mektuba Almanya Başbakanı Friedrich Merz imza atmadı.

AB’nin yaptırımı nitekim İsrail üzerinde bir baskı yaratır mı? Avrupa Komisyonu’nun 2024 datalarına nazaran İsrail toplam mallarının yüzde 32’sini AB’den tedarik ettiğine nazaran AB İsrail’in en büyük ticaret ortağı durumunda. Bu da yaptırımı güçlü kılabilir soykırımcı devlet üzerinde.

Bu teşebbüs kıymetli olsa da gecikmiş bir adım kuşku yok ki. Geçen yıl İspanya ile İrlanda, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen’e gönderdikleri bir mektupla İştirak Anlaşması’nın gözden geçirilmesini talep ettiklerinde Gazze’de İsrail’in öldürdüğü insan sayısı 28 binlerdeydi. Bugün 50 bini geçti neredeyse.

Almanya ile Avusturya’nın tarihî bagajları nedeniyle İsrail’e açıktan hal almamaları anlaşılabilir, lakin Avusturya Başbakanı Christian Stocker bile “Filistin halkı Hamas’ın terörünün bedelini ödemek zorunda değildir, memleketler arası hukuka her şartta hürmet gösterilmelidir” demek zorunda kaldığına nazaran İsrail destekçilerinin de sabrını taşırıyor.

AB’nin en tutucu, en sağcı üyesi Polonya’nın – AB Kurulu periyot lideri tıpkı zamanda- Avrupa İşlerinden Sorumlu Bakanı Adam Szlapka dün Avrupa Parlamentosu’nda yaptığı konuşmada “Sizi temin ederim ki tüm devletler Gazze’deki insani krizle ilgili önemli telaşlarını lisana getirmiştir” diyerek İsrail’e eleştirel bakanlar ortasında yerini almış oldu.

Görüldüğü üzere AB harekete geçmiş durumda lakin İsrail’le ilgili kararının ne vakit çıkacağı belirli değil. Kararlaştırılan her hangi bir aksiyon siyasi bir karar ise bu Komite’nin, üye devletlerin onayını gerektirecek. Onay oy birliğini koşul koşuyor, bu işleri zorlaştırıyor haliyle. Hatırlatalım, planlanan yaptırımların Batı Şeria’daki aşırılık yanlısı yerleşimcileri, hatta İsveç’in de önerdiği üzere birtakım İsrailli bakanları da kapsayacak biçimde genişletilmesi istikametindeki teşebbüsler, Macaristan’ın şiddetli muhalefeti nedeniyle şu ana kadar başarısızlıkla sonuçlandı.

Ama AB içinde İsrail’e yönelik öfke durmadığı üzere gitgide artıyor. Bilhassa Avrupa Parlamentosu’ndaki sosyalist temsilciler “İsrail’le paydaşlık muahedesinin askıya alınmasını, İsrail’e tam bir silah ambargosu uygulanmasını, yasadışı yerleşim bölgelerine ticaretin yasaklanmasını” istiyor.

Bakalım olacak mı?

Oluncaya kadar umarım kurtarılacak bir Filistinli kalır Gazze’de.