Ukrayna-Rusya zirvesi yarın toplanıyor: Putin gelecek mi?

Ukrayna ile Rusya ortasında 24 Şubat 2022’de patlak veren savaş üçüncü yılını geride bırakırken iki ülkenin İstanbul’da yapacağı görüşmelere artık saatler kaldı. Savaşın başlangıcından yaklaşık bir ay sonra 29 Mart 2020’de yeniden İstanbul’da iki ülke temsilcileri bir ortaya gelmişti. Çatışmaları sona erdireceği düşünülen görüşmeler sonuçsuz kalmıştı.

Aradan geçen müddette Avrupa ve ABD’nin takviyesini alan Ukrayna, Rus birliklerini püskürtmede kâfi olamazken, Rusya işgal ettiği bölgelerde yerini sağlamlaştırdı. ABD seçimlerini Donald Trump’ın kazanmasının akabinde ise savaşın seyri değişti.

Seçim yarışı boyunca Rusya-Ukrayna savaşını “24 saat içinde sona erdirebileceğini” söyleyen Trump, başkanlık koltuğuna oturmasının akabinde, bu vakte kadar Ukrayna’ya verdiği dayanaktan dolayı ülkenin kıymetli madenlere göz dikmişti.

Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy’i zaman zaman suçlayan açıklamalarıyla da dikkatleri üzerine çeken Trump’ın bu tavrı Avrupa’da askeri harcamaların ve yatırımların arttırılması tartışmalarına da yol açmıştı.

AVRUPA ÖNDERLERİ KİEV’DE BİR ORTAYA GELDİ

Yaşanan bu gelişmeler ışığında Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Almanya Başbakanı Friedrich Merz, Polonya Başbakanı Donald Tusk ve İngiltere Başbakanı Keir Starmer ile başşehir Kiev’de bir ortaya geldi. Ukrayna tarafından yapılan açıklamada Avrupa başkanlarının en az 30 günlük ateşkese hazır olduğu bildirildi.

Rusya lideri Vladimir Putin de üçüncü sefer ateşkes ilan ettiklerini belirtirken Ukrayna’yla İstanbul’da direkt görüşme daveti yapmıştı.

Perşembe günü (yarın) İstanbul’da düzenlenecek doruğun 3 yıldan fazladır devam eden Ukrayna-Rusya ortasındaki savaşın seyrini değiştirmesi bekleniyor.

ZELENSKİ, PUTİN İLE “ŞAHSEN” GÖRÜŞMEK İSTİYOR

Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy, Pazar günü yaptığı açıklamada, Rusya ile tam ve süreksiz bir ateşkes sağlanmasını umduğunu belirterek, Rusya Devlet Başkanı Putin ile “şahsen” görüşmek üzere Türkiye’de olacağını söyledi.

Ukrayna lideri, “Diplomasi için gerekli tabanı sağlamak üzere yarından itibaren tam ve kalıcı bir ateşkes bekliyoruz. Vefatları uzatmanın bir manası yok. Perşembe günü Putin’i bekliyor olacağım, şahsen. Umarım Ruslar bu kere mazeret aramazlar” sözlerini kullandı.

Putin’in ise şimdi İstanbul’da olup olmayacağına dari net bir açıklama yapılmadı. Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov, Rus heyetinde kimin olacağına dair soruya, “Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin gerekli gördüğü vakit açıklarız” cevabını verdi.

Ukraynalı bir başkanlık danışmanı, Reuters’a yaptığı açıklamada, Zelenskiy’nin İstanbul’da yalnızca Putin ile görüşeceğini, Rusya heyetinin öteki üyeleriyle rastgele bir temasta bulunmayacağını söylemişti.

PUTİN İSTANBUL’A GELEBİLİR

Putin, hakkında Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) tarafından arama kararı çıkarıldığı için bir müddettir yurt dışı seyahatlerine çıkmıyor. Türkiye’nin UCM’ye taraf olmaması ise İstanbul ziyaretine dair bir pürüzün olmadığı manasını taşıyor. Yarın İstanbul’da gerçekleşecek dorukta Putin ve Zelenskiy’nin buluşması seçenekler ortasında.

TRUMP GELMEYECEK

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın konut sahipliği yapacağı zirveye, ABD Başkanı Trump’ın da katılıp katılmayacağı tartışılıyordu.

“O anda nerede olacağımı bilmiyorum. Ortadoğu’da bir yerde olacağım ancak yararlı olacağını düşünürsem oraya uçabilirim” diyen Trump dün yaptığı açıklama ile gelmeyeceğini duyurmuştu.

Görüşmelerin “muhtemelen çok yeterli sonuçlar vereceğini” belirten Trump, ABD Dışişleri Bakanı Rubio’nun bu görüşmelere katılacağını söyledi. Trump’ın ayrıyeten üst seviye elçiler Steve Witkoff ve Keith Kellogg’u da görüşmelere göndereceğini söyledi.

İSTANBUL PROTOKOLÜ

Daha evvel ABD aracılığıyla Suudi Arabistan’da başlayan görüşmelerde tarafların taleplerini belirginleştirmeye başlamıştı. Rusya’nın kurulacak masaya 2020’deki görüşmelerde şekillenen “İstanbul Protokolü” ile oturması bekleniyor.

29 Mart 2020’de gerçekleşen görüşmelerde 10 unsurluk bir protokol gündeme gelmişti. Rusya tarafından hazırlanan protokolün birinci unsuruyla Ukrayna’nın NATO üyeliğine karşı çıkılıyordu. Ayrıyeten Kırım, Sivastopol ve Donbass’ın belli bölgelerini kapsamayacak güvenlik garanileri de önerilmişti.

Önerilen bu protokol Avrupa ülkeleri ve ABD’nin Ukrayna’ya daha fazla askeri dayanak kelamı ile imzalanmamış fakat verilen dayanak Rusya’nın püskürtülmesine de yetmemişti.